Rehberliğin Tanımı

Rehberlik Nedir?

Rehberlik hizmeti, bireyin kendini gerçekleştirme sürecinde karar almada, sorunları çözmede, kendini tanımada yardım almasıdır. Kendini gerçekleştirme ne demektir? Bireyin her yönüyle kapasitesini sonuna dek geliştirebilmesi ve daha mutlu, verimli bir düzeye ulaşabilmesidir. Kendini gerçekleştirme bir varış noktası değil bir süreçtir ve bu aşama aşama gerçekleşir. Öncelikle her birey kendini (ben kimim, özelliklerim neler, yeteneklerim, ilgi alanlarım neler, kuvvetli ve zayıf yönlerim neler? vs.) tanımalıdır.

Kendini tanıyan birey çevresini (çevremdeki eğitim ve iş olanakları neler?, ailemin sınırlılıkları neler? toplumun gerçeklerini neler oluşturuyor?) de tanımalıdır. Kendini ve çevresini tanıyan birey için sıra plan yapmaya, karar vermeye gelir. Bu aşamada özünü gerçekleştirebilmesi için bireyden kendini ve çevresini göz önünde bulundurarak kendisi için en doğru kararı vermesi beklenir.

İnsanlar hayatı boyunca pek çok konuda her an karar verme içerisindedirler ve bazı kararlar vardır ki hayatımızı etkileyecek derecede önemlidir. Örneğin; meslek seçimi, eş seçimi vb. Böyle dönemlerde insanlar kaygı ve bunalım içinde olabilir ve psikolojik desteğe ihtiyaç duyabilirler. Rehberlik de bireylere bu desteği sağlamaya çalışır. Burada bir ayrıntıya da dikkat çekmek istiyorum.

İnsanlar genelde rehberlik ve psikolojik danışma kavramlarını birbirinin yerine veya aynı kavrammış gibi kullanabilirler; oysa psikolojik danışma, rehberlik hizmetlerinin bir bölümünü oluşturur. Rehberlik hizmetleri verilirken psikolojik danışma anlayış ve yaklaşımı temel alınır, alınmalıdır.

Rehberlik ne değildir?

1. Rehberlik danışanı korumak, kararları onun yerine almak, problemlerini çözmek değildir.
2. Rehberlik danışana öğüt vermek, nutuk çekmek değildir.
3. Rehberlik öğrenciyi korkutmak, disipline sevk etmek değildir.
4. Rehberlik canı sıkılan öğrencinin vakit geçirmek için konuşması değildir.
5. Rehberlik boş derslere girmek, anket uygulamak, fiş uygulamak değildir.
6. Rehberlik okul idaresinin verdiği her işi yapmak değildir.

Rehberlik Tanımları

"Rehberlik, demokratik ortam içinde bireyin kapasite ve yeteneklerini en uygun biçimde geliştirmeyi amaçlayan ve uzman kişilerce verilen tüm eğitim programının bir parçası olarak sunulan hizmetlerdir." (Mortensen ve Schmuller, 1966)

"Rehberlik, seçimler ve uyum yapmada, problem çözmede bir kişinin diğerine verdiği yardımdır." (Jones, 1963)

"Rehberlik, problem çözebilmesi, bağımsız hale gelebilmesi ve içinde yaşadığı toplumun sorumlu bir üyesi olabilmesi için bireye verilen yardım sürecidir." (Glanz, 1964)

"Rehberlik, bireye kendini anlaması, çevredeki olanakları tanıması ve doğru kararlar vererek özünü gerçekleştirebilmesi için yapılan sistematik ve profesyonel yardım sürecidir." (Kuzgun, 1992)

"Rehberlik, bireye, kendini anlaması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasitelerini kendine en uygun düzeyde geliştirmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce verilen psikolojik yardımdır." (Kepçeoğlu, 2001)

Bu tanımlardan hareketle aşağıdaki genellemeleri yapabiliriz:
1. Rehberlik bireye yardım etme işidir.
2. Rehberlik bir süreçtir.
3. Rehberlik yardımı bireye dönüktür.
4. Rehberlik bilimsel ve profesyonel bir yardımdır.
5. Rehberliğin esası bireyin kendini gerçekleştirmesine yardım etmektir.